Over de Muur
Op welke verschillende manieren doen mensen aan publieksgeschiedenis? In een serie interviews spreken we met makers die met behulp van verschillende media historische verhalen delen. In deze eerste aflevering: Paul de Jong en Tim Streefkerk, de historici achter de Tim en Paul Geschiedenispodcast.
De commotie rondom de film De Oost (2020) over de Indonesische onafhankelijkheid toont vooral het gebrek aan multiperspectiviteit binnen de huidige herinneringscultuur: zelfs een film die vanuit Nederlands perspectief vragen stelt bij het geweld in Indonesië is uit den boze.
De Oost vult een lacune in het collectieve Nederlandse geheugen, maar kan uiteindelijk niet ontsnappen aan de koloniale blik waarin de witte Nederlander centraal staat en de Indonesische bevolking lijdend voorwerp blijft.
Toegepaste geschiedenis wordt vaak verward met publieksgeschiedenis. Maar sinds de term in 2016 opnieuw prominent opdook, onderscheidt ‘applied history’ zich steeds duidelijker als een zelfstandige, probleemgerichte historische activiteit.
Leerlinggestuurde onderzoeksprojecten hebben het schoolvak geschiedenis veel te bieden, zeker wanneer leerlingen zich onderweg bewust worden van het geconstrueerde karakter van het verleden. Opdrachten rond brede vraagstukken zoals betwist erfgoed of verzwegen geschiedenis lenen zich hier bij uitstek voor.
Er is de laatste tijd, zowel in Nederland als daarbuiten, meer aandacht voor joods verzet in de Tweede Wereldoorlog, in het bijzonder van vrouwen. Het is belangrijk dat we die verhalen de plek geven die ze verdienen.
Van de Perzische oorlogen tot IS: het idee dat Oost en West fundamenteel van elkaar verschillen wordt al eeuwen ingezet als retorisch middel. Deze nadruk op conflict geeft echter een vertekend beeld van de historische werkelijkheid. Door het benadrukken van andere frames kunnen historici dit beeld nuanceren zonder daarbij de conflicten te bagatelliseren.
Het persoonlijke archief van klokkenluider en Indië-veteraan Joop Hueting vormt een belangwekkende historische bron, die inzicht geeft in de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en de nasleep daarvan. Desondanks had het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) in 2007 geen interesse om het in haar collectie op te nemen. Vanwaar deze afwijzing?
Zowel binnen als buiten de muren van de universiteit is er steeds meer aandacht voor systematisch gebruik van geweld in de Nederlandse koloniale geschiedenis. Uit recente opiniepeilingen blijkt echter dat Nederlanders nog altijd trots – en veel trotser dan andere Europese landen – zijn op het koloniale verleden. Wat zijn de nieuwste inzichten over de koloniale geschiedenis en hoe valt de uitzonderlijke weerstand tegen een realistische kijk op dit verleden te verklaren?
Bosbranden in Australië en Californië, snel smeltend poolijs en het warmste jaar ooit in Nederland. De gevolgen van de opwarming van de aarde zijn over de hele wereld merkbaar. De klimaatcrisis is al lang geen probleem meer van de toekomst, maar een proces met een lange en complexe geschiedenis. Wat kan een historische blik ons leren over de klimaatcrisis?
© 2021 Over de Muur